Xe thô sơ hay còn được gọi là phương tiện thô sơ đường bộ là một loại phương tiện giao thông khá phổ biến ở Việt Nam. Xe này thường được sử dụng cả trong thành thị và nông thôn, và không yêu cầu những kỹ năng đặc biệt từ người điều khiển. Luật pháp về phương tiện thô sơ cũng khá hạn chế và dường như không quan tâm nhiều đến loại xe này. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa rằng chiếc xe thô sơ, bao gồm cả xe nhập cảnh hay những chiếc xe tự chế, được tự do hoạt động mà không phải tuân thủ quy định.
Tư vấn pháp luật qua điện thoại: 1900.6568
Cơ sở pháp lý:
- Luật giao thông đường bộ 2008.
- Văn bản hợp nhất 05/vbhn-bgtvt năm 2020 hợp nhất thông tư do Bộ Giao thông Vận tải ban hành hướng dẫn sử dụng xe mô tô, xe gắn máy, xe hai bánh, ba bánh và các loại phương tiện tương tự để vận tải hành khách, hàng hóa.
- Quyết định số 06/2021/qd-ubnd quy định quản lý, sử dụng xe mô tô, xe gắn máy, xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh và các loại xe tương tự trên địa bàn tỉnh Quảng Nam để tham gia giao thông chở người và hàng hóa.
- Quyết định số 28/2021/qd-ubnd quy định điều kiện hoạt động của phương tiện xe cơ giới trên địa bàn tỉnh Kon Tum và hoạt động kinh doanh vận tải hành khách, hàng hóa bằng phương tiện xe cơ giới, xe gắn máy, xe hai bánh, xe ba bánh và các loại xe tương tự.
1. Xe cơ sở là gì?
Dưới đây là một số loại phương tiện chính được định nghĩa trong văn bản:
- Xe đạp (bao gồm cả xe đạp có động cơ): Phương tiện này được thiết kế để chạy bằng hai bánh và được người lái đạp bằng chân. Xe đạp là cách hiệu quả nhất để chuyển đổi năng lượng của con người thành khả năng vận động từng được phát minh. Nếu có gắn thêm động cơ, xe đạp sẽ trở thành xe máy, một loại phương tiện giao thông cơ giới hai bánh ở mức thấp. Tuy nhiên, tốc độ của xe máy không vượt quá 25 km/h và nó được coi là xe đạp sau khi động cơ được tắt.
- Xe xích lô: Đây là loại xe ba bánh được thiết kế để chở khách thuê. Xe xích lô trở nên phổ biến ở Việt Nam sau thời kỳ Pháp thuộc khi xe kéo không thành công.
- Xe thú kéo: Đây là phương tiện di chuyển chủ yếu do các con vật kéo.
- Xe lăn dành cho người khuyết tật: Loại xe này được thiết kế để phục vụ người bị suy giảm khả năng vận động.
- Xe tương tự: Đây là loại xe có cấu trúc, tính năng và động cơ (nếu có) tương tự với xe cơ sở.
2. Quy định về xe cơ sở
Theo Luật giao thông đường bộ:
Điều 56. Điều kiện tham gia giao thông của phương tiện nhỏ
- Phương tiện chính tham gia giao thông phải đảm bảo các điều kiện về an toàn giao thông đường bộ.
- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định cụ thể về điều kiện, phạm vi hoạt động của phương tiện chính trên địa bàn.
Có thể thấy, quy định về các điều kiện cơ bản của phương tiện tham gia giao thông trong Luật giao thông đường bộ khá hạn chế. Tuy nhiên, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có ý nghĩa quan trọng trong việc quy định và giám sát việc sử dụng phương tiện thô sơ dựa trên điều kiện thực tế của địa phương. Điều kiện an toàn giao thông đường bộ là điều cơ bản mà hầu hết các phương tiện giao thông đường bộ đều phải đáp ứng.
Ví dụ về các điều kiện giao thông cơ bản:
- Theo quy định tại Điều 3, khoản 1, Nghị quyết số 06/2021/qd-ubnd của tỉnh Quảng Nam:
“1. Xe đơn giản
a) Hệ thống phanh hoàn chỉnh và hiệu quả, trừ xe do súc vật kéo;
b) Điều khiển điều hướng liên tục và chính xác;
c) Khung xe chắc chắn, không vết nứt, cong vênh;
d) Sử dụng còi, chuông để báo hiệu khi di chuyển trên đường;
e) Có đèn hoặc dụng cụ phát sáng để báo hiệu khi điều khiển xe ban đêm; lắp đèn phản quang phía trước và phía sau xe.”
Quyết định số 28/2021/qd-ubnd của tỉnh Kon Tum có các quy định khác:
“1. Vòng lặp:
a) Kích thước xe (dài x rộng x cao): không quá 3,0m x 1,15m x 1,2m;
b) Hệ thống phanh: dễ điều khiển, tin cậy và hiệu quả khi phanh;
c) Hệ thống lái: tay lái và phuộc trước phải được bảo đảm bằng các chi tiết kẹp và thiết bị chống lỏng, tay lái không được tụt, đánh lái nhẹ nhàng sang hai bên;
d) Khung gầm, thân xe: không bị mục nát, được lắp đặt chắc chắn; ghế hành khách phải có đệm và được trang bị thiết bị che mưa, nắng;
e) Bánh xe: các bánh xe trên cùng một trục phải có kích cỡ như nhau; không có vết nứt, rạn, rộp; bánh xe quay êm, không bị kẹt, không cọ sát vào các bộ phận khác;
g) Hệ thống chiếu sáng và tín hiệu: Xe đi ban đêm phải có đèn chiếu sáng; gương phản quang để nhận biết kích thước xe; chuông phải hoạt động.”
Vậy là so sánh các quy định trong hai quyết định của hai UBND, chúng ta có thể thấy các quy định về điều kiện cơ bản của phương tiện tham gia giao thông tại tỉnh Kon Tum chi tiết và cụ thể hơn, áp dụng cho từng loại phương tiện, trong khi tỉnh Quảng Nam áp dụng quy định thống nhất cho tất cả các loại xe chính.
Do những hạn chế về cấu trúc và chức năng của xe thô sơ, hàng hóa được xếp trên xe không được vượt quá 1/3 chiều dài thùng xe. Mép bánh xe không được vượt quá 0,4 mét, phía trước và phía sau xe không được vượt quá 1,0 mét. Điều này giúp đảm bảo an toàn giao thông đường bộ cho cả người điều khiển phương tiện thô sơ và những người tham gia giao thông khác.
Đồng thời, để tham gia giao thông, không chỉ phương tiện mà cả người điều khiển phương tiện cũng phải tuân thủ những quy định cơ bản. Người lái xe chỉ cần đáp ứng hai điều kiện đơn giản: (1) có sức khỏe tốt để đảm bảo an toàn khi điều khiển phương tiện; (2) nắm rõ luật giao thông đường bộ. Điều kiện này đơn giản đến mức hầu như ai cũng có thể đáp ứng, gây thu hút sự quan tâm đến việc sử dụng các phương tiện thô sơ.
Tóm lại, việc sử dụng phương tiện thô sơ cho phép người lái xe tham gia giao thông khá chủ động, miễn là tuân thủ luật giao thông đường bộ và điều kiện phương tiện thô sơ cho phép. Tham gia giao thông là điều mà mỗi cá nhân cần lưu ý để tránh vi phạm pháp luật và đảm bảo an toàn cho chính mình cũng như những người tham gia giao thông khác. Ngoài việc ban hành các văn bản, UBND cũng cần chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm tra, giám sát và xử lý đối với các đối tượng điều khiển phương tiện cơ giới không đủ điều kiện tham gia giao thông.
Hãy tìm hiểu thêm về pháp luật và luật giao thông tại iedv.