Đó là vì bao đời nay ăn mắm mỗi ngày. Và bởi vì asen vô cơ là độc hại, như khoa học đã chứng minh.
Có nhiều chi tiết bất thường trong cuộc điều tra và công bố trên. Đầu tiên, sau khi một số báo đưa tin về nhiều loại nước mắm chế biến bằng hóa chất, một doanh nghiệp sản xuất nước mắm công nghiệp đã ngay lập tức có văn bản gửi Bộ Y tế đề nghị “hướng dẫn mức giới hạn nhiễm asen trong nước mắm nói chung và nước mắm nói riêng”. Chỉ vài ngày sau, vinastas công bố kết quả trên. Thứ hai, Venustas cam kết giữ bí mật danh tính nhãn hiệu nước mắm “nhiễm thạch tín” nhưng điều này hóa ra lại rất cụ thể và được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội. Nguồn không phải từ vinastas thì ở đâu? Thứ ba, Venustas biết asen hữu cơ vốn đã an toàn, còn asen vô cơ là độc hại nhưng vẫn thu gom, và thông tin mập mờ chắc chắn tạo ra sự nhầm lẫn, lẫn lộn. Hậu quả sau đó thì ai cũng biết: hàng loạt thương hiệu nước mắm truyền thống bị mất uy tín. Ở điểm này, lợi thế rõ ràng đang thuộc về các thương hiệu nước mắm công nghiệp.
Hiệp hội sản xuất nước mắm Phú Quốc đã ngay lập tức có văn bản trả lời các bộ ngành liên quan, yêu cầu thành lập hội đồng khoa học để đánh giá lại tính khoa học và tính pháp lý của các kết luận do vinastas thực hiện. Theo người phụ trách hiệp hội, từ năm 2012 đến nay, nhiều nhà thùng ở Phú Quốc (Kiến Giang) đã xuất khẩu nước mắm truyền thống sang châu Âu, Mỹ, Nhật, Úc… Rào cản kỹ thuật rất khắt khe nhưng Phú Nước mắm Quốc chưa từng gặp bất kỳ mối lo cảnh báo hàm lượng Asen nào. Vì vậy, Hiệp hội sản xuất nước mắm Phú Quốc đặt câu hỏi về tính khách quan của Vinastas và lo ngại cách làm của Vinastas sẽ ảnh hưởng xấu đến việc sản xuất các sản phẩm nước mắm.
Trên thực tế, đó chính xác là những gì đã xảy ra. Không riêng gì đảo Phú Quốc, toàn thị trường, theo ghi nhận của phóng viên Báo Người Lao Động, trong ngày 19-10, sức mua nước mắm có phần chững lại. Nếu không có các biện pháp ngăn chặn thích hợp, tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn trong vài ngày tới.
Giữa tháng 6/2016, ngành y tế tỉnh Quảng Trị công bố “cá nục nhiễm phenol”. Thông tin sau đó đã được sửa chữa do phương pháp lấy mẫu không chính xác và tiết lộ bất hợp pháp, nhưng những tổn thất vật chất dẫn đến là không thể khắc phục được.
Những sai phạm của các bộ phận nêu trên hoàn toàn là sai phạm về chuyên môn, khác xa với “vụ án vinastas”, bởi ở đây có nhiều lợi ích đan xen. Do đó, câu hỏi phải được đặt ra: động lực của Venustas là gì? Các bộ, ngành liên quan cần vào cuộc để làm rõ càng sớm càng tốt. Nếu “đúng quy trình” thì Venustas giữ được uy tín, ngược lại thì phải xử phạt thật nặng. Việc này được thực hiện để tránh tạo tiền lệ cho những trường hợp sau này có quá nhiều hội, hiệp hội nhân danh người tiêu dùng mà thực chất chỉ vì lợi ích cục bộ.