Ngày Thế giới phòng chống AIDS là ngày được tổ chức nhằm nâng cao nhận thức và giảm thiểu sự lây lan của HIV/AIDS trên toàn cầu. Ngày này đã trở thành một cơ hội để tập trung vào việc tuyên truyền, giáo dục và phòng ngừa HIV/AIDS.
Nguồn gốc của Ngày Thế giới phòng chống AIDS
Ngày Thế giới phòng chống AIDS được đề xuất bởi hai quan chức truyền thông đại chúng, James W. Bunn và Thomas Knight, vào tháng 8 năm 1987. Bunn, một cựu phóng viên của kênh truyền hình KPIX ở San Francisco, Hoa Kỳ, đã đề xuất ngày 1 tháng 12 với hy vọng thu hút sự quan tâm từ các phương tiện truyền thông phương Tây. Năm 1988 là năm bầu cử ở Hoa Kỳ, Bunn tin rằng giới truyền thông sẽ tắt quảng cáo sau bầu cử và đưa ra sự quan tâm mới. Vì vậy, ngày 1 tháng 12, sau bầu cử và trước ngày lễ Giáng sinh, được coi là thời điểm lý tưởng để tổ chức Ngày Thế giới phòng chống AIDS. Vào năm 1988, Ngày Thế giới phòng chống AIDS đã được tổ chức lần đầu tiên.
Tuy nhiên, vào năm 1996, Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) bắt đầu hoạt động. Năm 1997, thay vì tập trung vào một ngày duy nhất, UNAIDS đã ra mắt Chiến dịch thế giới phòng chống AIDS để tập trung vào việc thông tin, phòng ngừa và giáo dục về HIV/AIDS trong suốt cả năm.
Chủ đề của Ngày Thế giới phòng chống AIDS
Từ khi thành lập đến năm 2004, UNAIDS đã chọn chủ đề hàng năm cho Ngày Thế giới phòng chống AIDS thông qua việc tham vấn với các tổ chức y tế toàn cầu khác. Từ năm 2008, chủ đề của Ngày Thế giới phòng chống AIDS được lựa chọn bởi Ban Chỉ đạo Toàn cầu của Chiến dịch Thế giới Phòng chống AIDS sau khi tham khảo ý kiến rộng rãi của cá nhân và tổ chức, các tổ chức chính phủ và cơ quan tham gia phòng chống và điều trị HIV/AIDS.
Hình ảnh dải ruy băng đỏ và tình đoàn kết
Dải ruy băng đỏ được thắt trên cổ tay hoặc đặt ở những vị trí trang trọng, là biểu tượng của tình đoàn kết toàn cầu với những người nhiễm HIV/AIDS. Số liệu của UNAIDS cho biết, trên toàn cầu có khoảng 35 triệu người lây nhiễm HIV. Chỉ trong năm 2013, Việt Nam đã ghi nhận 2,1 triệu ca lây nhiễm HIV mới, trong đó có 240.000 trẻ em và 1,5 triệu ca tử vong do AIDS. AIDS cũng là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở thanh thiếu niên từ 10-19 tuổi ở nhiều quốc gia châu Phi.
Từ đó, chúng ta có thể thấy rằng HIV/AIDS đã trở thành một trong những đại dịch có sức tàn phá khủng khiếp nhất trong lịch sử. Mặc dù đã có những tiến bộ trong điều trị và phòng ngừa HIV/AIDS ở nhiều nơi trên thế giới, số người sống và chết vì AIDS vẫn còn rất cao. Vì vậy, việc tự bảo vệ bản thân và cộng đồng, cùng với việc tăng cường nhận thức cho mọi người, đó được coi là liều vắc-xin phòng chống HIV/AIDS ngày nay.
HIV/AIDS là gì?
HIV là viết tắt của Virus Miễn dịch suy yếu người (Human Immunodeficiency Virus). AIDS là viết tắt của Hội chứng suy giảm miễn dịch ở người. AIDS là giai đoạn cuối cùng của quá trình nhiễm HIV. Trong giai đoạn này, hệ thống miễn dịch của cơ thể bị suy yếu, khiến người bị nhiễm HIV dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, ung thư và các bệnh khác.
Triệu chứng nhiễm HIV
Nhiễm HIV có 4 giai đoạn:
-
Thời kỳ sơ nhiễm (còn gọi là thời kỳ cửa sổ): Kéo dài từ 2 đến 6 tháng, cơ thể hoạt động bình thường và kết quả xét nghiệm HIV âm tính. Do đó, trong giai đoạn này, nếu có quan hệ tình dục không an toàn, rất dễ lây nhiễm HIV cho người khác.
-
Thời kỳ không có triệu chứng HIV: Kéo dài từ 5 đến 7 năm, cơ thể vẫn khỏe mạnh bình thường và các kết quả xét nghiệm trở lại bình thường.
-
Giai đoạn cận AIDS: Vẫn không có triệu chứng đặc biệt, nhưng kết quả xét nghiệm dương tính.
-
Giai đoạn AIDS: Có các triệu chứng sau:
- Giảm cân nhanh chóng (sụt cân trên 10%).
- Sốt, tiêu chảy, ho kéo dài trên 1 tháng.
- Xuất hiện các loại bệnh như ung thư, viêm phổi, lao phổi, viêm da, lở loét.
- Tùy thuộc vào điều kiện chăm sóc và điều trị, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng.
Ba con đường lây truyền HIV
-
Giới tính: Virus HIV có nhiều trong chất dịch sinh sản của người nhiễm bệnh. Vì vậy, việc có quan hệ tình dục, giao hợp hoặc tiếp xúc với bộ phận sinh dục của người nhiễm HIV có thể lây nhiễm.
-
Đường máu: HIV có nhiều trong máu của người nhiễm bệnh. Việc sử dụng chung bơm kim tiêm, dụng cụ y tế không đảm bảo vệ sinh hoặc truyền máu từ người nhiễm HIV đều có thể lây nhiễm HIV. Đối với ma túy, người sử dụng ma túy có thể dễ dàng bị lây nhiễm HIV khi dùng chung bơm kim tiêm với người nghiện hoặc khi sử dụng chung bơm kim tiêm tại các hiệu thuốc.
-
Từ mẹ sang con: Khoảng 25-30% trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV sẽ bị nhiễm HIV. HIV có thể truyền từ mẹ sang con qua nhau thai khi em bé còn trong bụng mẹ, qua máu và chất dịch cơ thể của người mẹ khi sinh hoặc qua sữa mẹ khi cho con bú. Trẻ em bị nhiễm HIV thường không sống quá 3 năm.
Cách phòng tránh HIV/AIDS
Có một số biện pháp dự phòng HIV/AIDS theo con đường lây nhiễm:
- Phòng chống HIV/AIDS qua đường tình dục:
- Sống lành mạnh, trung thành với đối tác và không lăng nhăng.
- Sử dụng bao cao su đúng cách khi có quan hệ tình dục với người chưa biết là nhiễm HIV để bảo vệ chính bạn.
- Phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lây truyền qua đường tình dục để giảm nguy cơ lây truyền HIV/AIDS.
- Phòng chống HIV/AIDS qua đường máu:
- Không sử dụng ma túy tiêm.
- Chỉ nhận máu và chế phẩm máu khi thật cần thiết và đã được xét nghiệm HIV.
- Sử dụng bơm kim tiêm vô trùng và không dùng chung ống tiêm. Sử dụng dụng cụ tiệt trùng trong các quá trình phẫu thuật, xăm, xỏ khuyên, châm cứu…
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với chất dịch cơ thể của người nhiễm HIV.
- Tự sử dụng các đồ dùng cá nhân như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, bấm móng tay…
- Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con:
- Phụ nữ nhiễm HIV không nên có thai vì tỷ lệ lây truyền HIV cho con là 30%. Nếu có thai thì không nên cho con chào đời.
- Được tư vấn bởi bác sĩ về cách ngăn ngừa lây nhiễm HIV cho con sau khi sinh.
- Sau khi trẻ ra đời, thay thế sữa mẹ bằng sữa công thức.
Tìm hiểu và áp dụng các biện pháp phòng tránh HIV/AIDS là vô cùng quan trọng để bảo vệ bản thân và cộng đồng. Hãy truy cập iedv để tìm hiểu thêm thông tin và nhận được sự hỗ trợ cần thiết.
Nguyễn Nhã – iedv